Hiện nay khá nhiều startup trên thế giới như Uber, Grab hay các startup như Lazada, Tiki của chúng ta đều đang gặp phải rất nhiều các khó khăn, các công ty hầu như là thua lỗ rất nhiều, và người ta còn ví von rằng đây là cuộc chơi "đốt tiền".
Chuyện của các ông lớn là vậy, có thể chúng ta nói rằng họ thua lỗ vì đang cạnh tranh nhau chiếm lĩnh thị trường nên phải giảm giá nhiều, rồi khuyến mại. Khi người còn sống cuối cùng sẽ làm vua, và có thể có lãi trở lại. Có thể là như vậy nhưng bản thân tôi nghĩ là rất khó, sân chơi lớn, nhiều ông lớn nhiều tiền đều có tham vọng lớn, người này ngã xuống khắc có người khác nhảy vào, liên miên không dứt. Vậy liệu chăng có một ngày chấm dứt?
Với các công ty startup nhỏ và vừa tôi biết cũng hầu hết đều đang thua lỗ, dù họ đã và đang tiếp tục gọi được vốn hàng triệu đô la. Có thể một ngày nào đó họ sẽ thành công, nhưng đánh đổi sự tăng trưởng bằng sự sinh tồn vào tay các nhà đầu tư liệu có đáng? liên tục đốt tiền và liên tục cần thêm tiền đầu tư. Nếu lúc không gọi được vốn, một công ty đang định giá cả chục triệu đô la chỉ còn ngậm ngùi bán đi với vài trăm ngàn đô la. Không chỉ là tiền, ước mơ của nhà sáng lập cũng giang dở. Có thể trong cuộc chơi, nhà đầu tư có suy nghĩ bất cứ lúc nào mình cắt giảm là công ty sẽ có lãi ngay, nhưng thực tế có phải vậy? việc tái thiết công ty không bao giờ đơn giản như vậy, và thực tế đa số đều gục ngã.
Vậy nên khi quyết định scale up công ty, các nhà sáng lập cần phải rất thận trọng tìm thời điểm thích hợp. Và theo tôi là có hai điểm chính chúng ta cần cân nhắc.
Thứ nhất, đó là sản phẩm của bạn đã thưc sự đến thời điểm thích hợp chưa? có hai yếu tố để đánh giá điều này: tỉ lệ khách hàng quay lại dùng sản phẩm và doanh thu từ các khách hàng đó. Bạn có thể thấy số lượng khách hàng dùng sản phẩm 1, 2 lần tăng đều nhưng tỉ lệ khách hàng quay lại không cao, thì việc bạn đổ tiền vào để lấy thật nhiều khách hàng (scale up) chỉ giống như việc đổ thật nhiều nước vào chiếc xô thủng vậy. Kết quả là công ty của bạn sẽ sớm cạn kiệt máu mà thôi.
Thứ hai đó là xem xét lại mô hình kinh doanh hiện tại của bạn thực sự có lãi không? Hãy tính tới chi phí để lấy được một khách hàng (CAC) và toàn bộ số tiền có thể thu được trên một khách hàng (LTV), nếu LTV < CAC thì bạn cần cải thiện lại mô hình kinh doanh hoặc là sản phẩm. Nếu không việc bạn vội vã tăng trưởng khi LTV < CAC cũng chỉ làm tăng thêm sự thua lỗ mà thôi.
Khởi nghiệp giai đoạn từ 0 -> 1 đã rất khắc nghiệt, không phải nhà sáng lập nào cũng may mắn đi qua được. Và khi đi qua đa số các nhà khởi nghiệp đã vội vãi chạy từ 1 -> 100 (scale up) và sớm gục ngã. Hãy dừng lại một chút để xác định lại xem đã đúng thời điểm hay chưa.
